Πολιτικές όψεις του εθνολαϊκισμού στην Ε.Ε.

Ο εθνολαϊκισμός συνιστά εμπράγματο ιστορικό και πολιτικό πλαίσιο, με χαρακτηριστικά ευέλικτου ιδεολογήματος. Σε αντιδιαστολή με τα περισσότερα πολιτικά θεωρήματα που προσδιορίζουν ταυτότητες – κομματικές ή άλλες - είναι ετεροαναφορικός. Θέλω να πω, πως ο λάτρης του όποιου κομμουνισμού αυτοπροσδιορίζεται ως κομμουνιστής, αντίστοιχα ως φασίστας ή στα δημοκρατικότερα προτάγματα ως σ/δημοκράτης, φιλελεύθερος, κεντρώος, κοκ. Στην περίπτωση μας ο εθνικολαϊκιστής, σπάνια ή καθόλου αυτοπροσδιορίζεται ως έτσι προτιμώντας να κρατάει πιο κομψές ταυτότητες.

Συνεπώς οι άλλοι αναγνωρίζουν ένα καθεστώς οποιασδήποτε πρώτης αυτοαναφορικότητας ως εθνοποπουλιστικό. Είναι μια αυστηρή εμπειρική απόδειξη της ουσιαστικής ταυτότητας, που σε αντίθεση με τον κόσμο των ιδεών ορίζει μια πολιτική πραγματικότητα ως εθνολαϊκιστική. Ίσως είναι η μοναδική φορά, που αποδεικνύεις κάτι στην πολιτική κονίστρα με την χρήση της εμπειρίας και της μαθηματικής Λογικής στην αυστηρότερη έκφραση τους.

Ο εθνολαϊκισμός μπορεί να ενσαρκωθεί ως γενικευμένη μετα-δημοκρατική αντίληψη.

Στο κείμενο ετούτο θα ιχνηλατήσουμε αδρά κατ΄ανάγκην περιπτώσεις συμπεριφορών κομμάτων στην Ε.Ε., που είναι ή εφάπτονται εντός ή στην περιφέρεια του κύκλου του εθνοποπουλισμού.

Οι περιπτώσεις μας εδώ αφορούν στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στην Γερμανία με οδηγό κατά κατηγορία την εφαρμοσμένη ελληνική ιδιαιτερότητα του κυβερνητισμού των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ

1. Στην Πορτογαλία υπάρχει μια κυβέρνηση συνεργασίας υπό τον Π/Θ Α. Κόστα και με την συγκατάθεση του Προέδρου Κ. Σίλβα, πατριαρχικής μορφής του χώρου της συστημικής Κ/δεξιάς. Η χώρα βρίσκεται εκτός μνημονίων, η ισορροπία είναι υπαρκτή αν και ενίοτε ασταθής, οι αγορές δανείζουν περίπου στο 3,6 έως 4,0% και ασκούνται ήδη περιορισμένες αναδιανεμητικές πολιτικές, αποτελέσματα των οικονομικών συγκρατήσεων των μνημονίων. Φυσικά σε εύκολη ή δύσκολη συνεργασία με την Ε.Ε. Στην κυβέρνηση Κόστα εκτός του κόμματός του συμμετέχει η εκδοχή ΣΥΡΙΖΑ της Πορτογαλίας και το πιο ορθόδοξο κατ΄ όνομα Κομμουνιστικό Κόμμα, πιστό στις παρακαταθήκες του σκληρού μεταδικτατορικού ηγέτη Αλβάρο Κουνιάλ. Κι όμως …η περίπου ανοχή του πρώτου κόμματος της Κ/δεξιάς, τα χαμηλά και άρα συμπληρωματικά ποσοστά της Αριστεράς, η καπατσοσύνη του Κόστα και η παπική τιάρα του Καβάκο Σίλβα οδήγησαν στην οιονεί συστημικότητα και στην εμπράγματη συνέχιση του πορτογαλικού αστισμού. Συνεπώς εδώ ο οιονεί δυνητικός εθνοποπουλισμός δεν υπήρξε, πιθανότατα λόγω συσχετισμών.

2. Στην Ισπανία θυμόμαστε μόνο την μια όψη της ακυβερνησίας, πού αποδίδονταν και ορθώς στον Πέδρο Σάντσεθ. Η άλλη πλευρά είναι αυτή της άρνησης των Σοσιαλιστών να συμπράξουν με τον Ιγγλέσιας, χωρίς την παρουσία των κεντροφιλελεύθερων ως δυνητικών τους συμμάχων. Να τονιστεί πως οι Σοσιαλιστές και οι Podemos είχαν γειτονικά ποσοστά περί το 21% και την εποχή εκείνη ο λόγος των δεύτερων είχε έντονο άρωμα του ΣΥΡΙΖΑ ενώ υπήρχαν αποχρώσες ενδείξεις για χρηματοδότησή τους από τον Τσαβισμό – Μαδουρισμό, ως αντικαταβολή για την μεταπρατική διακίνηση του λατινοαμερικανικού εθνοποπουλισμού σε μια στρατηγική – για την ενότητα της ΕΕ – δυτική χώρα. Ευτυχώς, επικράτησε η άποψη – και του Σάντσεθ – για μη συνεργασία με τον πούρο εθνολαϊκιστή Ιγγλέσιας.

Η Ευρώπη απειλείται, δεν κινδυνεύει όμως

3. Στη Γερμανία η δημοσκοπική εκτόξευση του SPD με ηγέτη τον Μ. Σούλτς δημιουργεί προσδοκίες ενός δυνάμει άλλου συνασπισμού. Μόνο που ακόμα κι αν συνέβαινε η υποθετική λαϊκιστική Αριστερά περί το 10%, θα ήταν ανίσχυρη έναντι των υπολοίπων της συμμαχίας, δηλ. του Σουλτς, των Πράσινων και των Φιλελεύθερων. Συνεπώς, ουδέποτε θα ήταν κατορθωτές εθνοποπουλιστικές αντιλήψεις σε μια χώρα που τον πολιτικό φιλελευθερισμό διακονεί με επάρκεια η Μέρκελ και η Σ/δημοκρατία – μικρότερη ή μεγαλύτερη – κουβαλάει την αέναη προοδευτική αστική κληρονομία του Σμίτ και του Μπράντ.

4. Συμπληρωματικά, θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στην περίπτωση του Ούγγρου Β.Όρμπαν, του οποίου ο σκληρός εθνολαϊκισμός, έχει τις καταβολές του στην λαϊκή μιλιταριστική Δεξιά, κάτι σαν τους ΑΝΕΛ στο πιο μεγάλο και οργανωμένο. Και εκεί όμως ο κοινοβουλευτικός φράχτης και τα πάσης φύσεως δυτικά κεκτημένα αναχαιτίζουν την ολοκληρωτική κατίσχυση. Παρόμοια φαινόμενα έχουμε στην Σλοβενία. Είναι όμως μικρότερης έντασης και έχουν ως αφετηρία το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα, που όμως έχει από την ίδρυσή του έντονα εθνικιστικά χαρακτηριστικά.

Συμπεράσματα: Ο εθνολαϊκισμός μπορεί να ενσαρκωθεί ως γενικευμένη μετα-δημοκρατική αντίληψη, όταν οι πολιτικές και εκλογικές συσχετιστικές συνθήκες το επιτρέψουν, όπως ακριβώς στην Ελλάδα όπου υπάρχει η επιτομή του ορισμού του: χυλώδης δυστοπική Αριστερά συζευγμένη με την μιλιταριστική θεοκρατική Ακροδεξιά. Όπως ακριβώς στο κόμμα του Τσάβες όπου συνυπάρχουν κομμουνιστές, ακροδεξιοί, καθολικοί, αγνωστικιστές, δυνητικοί αντάρτες πόλεων, βουδιστικές σέχτες, μετα - Περονιστές, όλα τα πάντα. Κι αυτός είναι ο ουσιώδης χυμός του εθνοποπουλισμού: μεγαλώνει, ηττάται, χάνεται, επιστρέφει σε ένα αέναο ταξίδι θανάτου και αναβιώσεώς του σε ένα αιώνιο άναρχο παιχνίδι. Όπου το παιχνίδι κανοναρχείται το δυνάμει εθνοποπουλιστικό κόμμα σταματάει – έστω προς ώρας – να είναι τέτοιο. Ένας καρκίνος ή ένα αυτοάνοσο, ένα ηφαιστειακό μάγμα που πάντα θα υπάρχει, γιατί εντέλει αφορά στην ατομική και συλλογική αντιπολιτισμική διαστροφικότητα. Συνεπώς το ηφαίστειο πρέπει να κοιμάται για πολύ, ώστε όταν σκάει ο πολιτικός πολιτισμός να έχει ήδη εφεύρει κι άλλα πιο αποτελεσματικά οχυρά. Στην ουσία του θέματος, όλοι είμαστε δυνάμει εθνοποπουλιστές απλώς οργανώσαμε καλύτερα πολλοί από μας τα πολιτισμικά μας αντισώματα.

Ως υστερόγραφο μια λέξη: ο Τραμπισμός, ως μια ακόμα ολιστική έκφανση του φαινομένου, δείχνει πως αυτό είναι και αυτοκαταστροφικό, σαν τον ουροβόρον όφι. Η Ευρώπη απειλείται, δεν κινδυνεύει όμως. Αυτό δείχνουν οι εμπράγματες εμπειρίες.

* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: Giorgio de Chirico (1888 – 1978), La torre rosa

e κύκλος 06.03.2017